Hani bilirsin ama işine gelmez yapmazsın türünden bir şeyler vardır ya, vergi uygulamasında da son derece açık olmakla beraber devamlı hatırlatılması ve düzeltilmesi gereken özellikli bazı hususlar bulunuyor. Bunlardan birisi de, SGK primlerinin hangi tarihte gider yazılacağına ilişkindir.
Son dönemlerde ekonomik sıkıntı yaşayan birçok işletme, vergi ve SGK primlerini ödeyememe durumu ile karşılaştı ve karşılaşıyor. İşte tam olarak burada, yazının giriş bölümünde belirttiğimiz konu otomatik olarak gündeme geliyor: Ödenmeyen SGK primleri kurum kazancının tespitinde gider yazılabilir mi?
Bu soruya cevap vermeden önce, ilgili mevzuatlardaki düzenlemelere bakmakta yarar görüyoruz.
5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nda Yer Alan Düzenleme
5510 sayılı Sosyal Güvenlik Kanunu'nun 88. Maddesinin;
- Birinci fıkrasında, 4. maddenin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen sigortalıları çalıştıran işverenin, bir ay içinde çalıştırdığı sigortalıların primlerine esas tutulacak kazançlar toplamı üzerinden bu Kanun gereğince hesaplanacak prim tutarlarını ücretlerinden kesmeye ve kendisine ait prim tutarlarını da bu miktara ekleyerek en geç ertesi ayın sonuna kadar Sosyal Güvenlik Kurumuna ödemek zorunda oldukları,
- Onbirinci fıkrasında ise, Kuruma fiilen ödenmeyen prim tutarlarının Gelir ve Kurumlar Vergisi uygulamasında gider yazılamayacağı
hükme bağlanmıştır.
Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanunları’nda Yer Alan Düzenleme
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun "Safi kurum kazancı" başlıklı 6. Maddesinde; kurumlar vergisinin, mükelleflerin bir hesap dönemi içinde elde ettikleri safi kurum kazancı üzerinden hesaplanacağı, safi kurum kazancının tespitinde, Gelir Vergisi Kanununun ticari kazanç hakkındaki hükümlerinin uygulanacağı hüküm altına alınmış olup, bu hüküm uyarınca kurum kazancının tespitinde Kurumlar Vergisi Kanununun 8. maddesi ile Gelir Vergisi Kanununun 40. maddesinde yer alan giderler indirim konusu yapılabilecektir.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 40. maddesinin birinci fıkrasının (2) numaralı bendinde ise, hizmetli ve işçilerin iş yerinde veya iş yerinin müştemilatında iaşe ve ibate giderleri, tedavi ve ilaç giderleri, sigorta primleri ve emekli aidatının (Bu primlerin ve aidatın istirdat edilmemek üzere Türkiye'de kain sigorta şirketlerine veya emekli ve yardım sandıklarına ödenmiş olması ve emekli ve yardım sandıklarının tüzel kişiliği haiz bulunmaları şartıyla) safi kazancın tespitinde gider olarak indirilebileceği hükme bağlanmıştır.
Konu ile ilgili olarak 174 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinin "SSK Primlerinin Gelir ve Kurumlar Vergisi Yönünden Gider Yazılması" başlıklı (C) bölümünde;
"… Bu hükümlere göre SSK priminin gider olarak dikkate alınabilmesi için, bu primlerin Sosyal Sigortalar Kurumuna fiilen ödenmiş olması gerekmektedir. Bu nedenle, sigorta primleri, dönemine ve ait olduğu yıla bakılmaksızın fiilen ödendiği tarihte gider yazılacaktır.
Ancak, 506 sayılı Kanunun 80. maddesi gereğince bir aya ait sigorta primleri ertesi ayın sonuna kadar ödenebileceğinden, Aralık ayına ait olan sigorta primlerinin ertesi yılın Ocak ayı içinde ödenmesi durumunda bu primler Aralık ayının gideri olarak dikkate alınabilecektir."
Şeklinde açıklama yapılmıştır.
Değerlendirme ve Sonuç
Yukarıda yapılan açıklamalardan da fark edileceği üzere, SGK primlerinin GVK ve KVK matrahlarının tespitinde indirilecek gider olarak dikkate alınabilmesi için, bu primlerin mutlak suretle Sosyal Güvenlik Kurumuna fiilen ödenmiş olması gerekmektedir. Dolayısıyla, ödenmeyen SGK primlerinin gelir ve kurumlar vergisi matrahlarının tespitinde indirilecek gider olarak olarak dikkate alınması Kanunen mümkün bulunmamaktadır. SGK priminden kasıt, işçiden kesilen işçi hissesi ile işveren payı olup, bu hususa özellikle dikkat edilmesinde fayda görülmektedir. Ödenmeyen işçi ve işveren payları gider olarak dikkate alınamaz.
Öte yandan, sadece fiilen ödenen sigorta primlerinin gider yazılması söz konusu olduğundan, sigorta primleri, dönemine ve ait olduğu yıla bakılmaksızın fiilen ödendiği tarihte gider yazılabilecektir.
Ödenmeyen sigorta priminin gider yazılamayacağına ilişkin bu kuralın tek istisnası, Aralık ayı SGK primlerinin izleyen yıl Ocak ayında ödenmesine rağmen Aralık döneminde gider yazılmasına izin verilmesidir. 174 No.lu Tebliğde de açıklandığı üzere, Aralık ayına ait olan sigorta primlerinin ertesi yılın Ocak ayı içinde ödenmesi durumunda bu primler Aralık ayının gideri olarak dikkate alınabilecektir. Aralık ayına ait olan sigorta primlerinin izleyen yılın Ocak ayı içerisinde ödenmemesi halinde ise, söz konusu primlerin Aralık ayında gider olarak dikkate alınması mümkün bulunmamaktadır.
Saygılarımla.
Abdullah TOLU
Yeminli Mali Müşavir
TOLUEN YMM DENETİM VE DANIŞMANLIK
