Değerli Konut Vergisine İlişkin
Değerli Konut Vergisine İlişkin Düzenlemeler 1 Yıl Ertelendi, 2020 Yılında Uygulanmayacak, İlk Beyannameler Uzatma Olmazsa 2021 Yılında Verilecek
2020 yılından itibaren uygulanmak üzere 7 Aralık 2019 tarihinde yürürlüğe giren Değerli Konut Vergisi, yürürlüğe girdiği tarihten bu yana Anayasaya aykırılığından tutun da, yeni bir varlık vergisi olduğuna kadar çok ciddi tartışmalara ve eleştirilere neden oldu.
Hükümet Kamuoyundan Gelen Taleplere Duyarsız Kalmadı!
Verginin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren kamuoyundan verginin revize edilmesi ve ertelenmesi talepleri gelmeye başladı. Hükümet de bu taleplere duyarsız kalmadı.
20 Şubat 2020 tarihli ve 31045 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan 7221 sayılı Coğrafi Bilgi Sistemleri İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ile, Değerli Konut Vergisinin 1 yıl ertelendi ve bu verginin uygulanmasına ilişkin olarak bazı değişiklikler yapıldı (Kanunun tam metnine şu linkten ulaşabilirsiniz: http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2020/02/20200220-1.htm)
Değerli Konut Vergisinde yapılan değişikliklere ilişkin açıklamalarımız aşağıda yer almaktadır.
1) Değerli Konut Vergisi 1 Yıl Ertelendi, İlk Beyanname 2021 Yılında Verilecek!
7221 sayılı Kanunun 19. Maddesi ile 1319 sayılı Emlak Vergisi Kanununa aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.
“GEÇİCİ MADDE 24 – Bu Kanunun “Dördüncü Kısım” başlığı altında düzenlenen değerli konut vergisine ilişkin mükellefiyet 2021 yılının başından itibaren başlar. 2020 yılına ilişkin olarak 2020 yılında verilmesi gereken beyanname verilmez, vergi tahakkuk ettirilmez.
Değerli konut vergisinin uygulamasında bu maddeyi ihdas eden Kanunun yayımı tarihinden önce Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünce belirlenen değerler dikkate alınmaz.
Cumhurbaşkanı, bu maddede yer alan süreleri bir yıla kadar uzatmaya yetkilidir.”
Emlak Vergisi Kanuna eklenen geçici 24. Madde ile, Değerli Konut Vergisi 1 yıl ertelendi. Değerli Konut Vergisi mükellefiyeti 2021 yılından itibaren başlayacak, Cumhurbaşkanına bu süreyi 1 yıla kadar da erteleme konusunda yetki verildi. Dolayısıyla, 2020 yılına ilişkin olmak üzere 2020 yılında verilmesi gereken beyanname verilmeyecek, vergi tahakkuk ettirilmeyecek. Yani, 2020 yılı Şubat ayında verilmesi gerekirken, Maliye tarafından 1 ay ertelenerek Mart ayında verilmesi uygun görülen Değerli Konut Vergisi Beyannamesinin verilmesine artık gerek kalmadı.
2) Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü’nce 2020 yılına ilişkin Olmak Üzere Belirlenen Değerler Çöp Oldu! Buna Karşı Dava Açmaya Gerek Kalmadı.
7221 sayılı Kanunla Emlak Vergisi Kanuna eklenen ve tam metni yukarıda yer alan geçici 24. Maddede, daha önce 2020 yılına ilişkin olmak üzere değerli konut vergisine ilişkin olarak Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü’nce belirlenen değerlerin dikkate alınmayacağı özellikle hükme bağlandı.
Yani, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü’nce 2020 yılı için belirlenerek vatandaşlara tebliğ edilen değerler artık geçerli değil, yani çöp oldu.
Ayrıca, vatandaşların bu değerlere karşı artık dava açmalarına gerek kalmadı, açılan davalar ise konusuz kaldı.
3) Değerli Konut Vergisinde Artık Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü’nce Belirlenen Değer Değil, Konutun Emlak Vergisi Değeri Esas Alınacak!
7221 sayılı Kanunun 16. Maddesi ile 1319 sayılı Emlak Vergisi Kanununun 42, 45, 46 ve 47. Maddelerinde çeşitli değişiklikler yapılmış olup, söz konusu madde aynen aşağıdadır:
“MADDE 16 – 29/7/1970 tarihli ve 1319 sayılı Emlak Vergisi Kanununun;
a) 42 nci maddesinin birinci fıkrasında yer alan “bina vergi değeri veya Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünce belirlenen değeri 5.000.000 Türk lirası ve” ibaresi “29 uncu maddeye göre belirlenen bina vergi değeri 5.000.000 Türk lirasının” şeklinde değiştirilmiştir.
b) 45 inci maddesinin üçüncü fıkrasının (a) bendinde yer alan “Mesken nitelikli taşınmazın değerinin, bina vergi değeri veya Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünce belirlenen değerin 42 nci maddede belirtilen tutarı aştığının (bu tutar dâhil) belirlendiği” ibaresi “Mesken nitelikli taşınmazın bina vergi değerinin 42 nci maddede belirtilen tutarı aştığı” şeklinde değiştirilmiştir.
c) 46 ncı maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde yer alan “ve üniversitelerin” ibaresi “, üniversitelerin ve Toplu Konut İdaresi Başkanlığının” şeklinde ve (b) bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“b) Türkiye sınırları içinde mesken nitelikli tek taşınmazı olanlar ile birden fazla mesken nitelikli taşınmazı bulunanların, değerli konut vergisi konusuna giren en düşük değerli mesken nitelikli tek taşınmazı (intifa hakkına sahip olunması hâli dâhil) (Bu hüküm, belirtilen kişilerin tek meskene hisse ile sahip olmaları hâlinde hisselerine ait kısım hakkında da uygulanır.).”
ç) 47 nci maddesinin birinci fıkrasında yer alan “ve Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünce belirlenen değer” ibaresi ve aynı fıkrada yer alan “(bu tutar dâhil)” ibaresi madde metninden çıkarılmıştır.”
Öte yandan, yine aynı Kanunun 17. Maddesi ile, 1319 sayılı Kanunun 43 üncü maddesi yürürlükten kaldırıldı.
Yapılan bu değişikliklere göre,
- Değerli Konut Vergisi uygulamasında Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünce değer belirleme uygulamasına son verildi. Yapılan düzenleme ile, Değerli Konut Vergisi matrahı olarak, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünce belirlenen değerin değil, konutun Emlak Vergisi Kanunu’nun 29. Maddesine göre belirlenen emlak vergisine esas bina vergi değeri esas alınacak. Bu değişiklik ile, değer tespitine yönelik olarak yapılan itirazlar kökten çözüldü, açılması muhtemel on binlerce dava önlendi, Hazine milyonlarca dava masrafı ve vekalet ücretinden kurtuldu.
- Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü’nce ilgili mevzuat kapsamında yapılan veya yaptırılan değerleme sonucunda belirlenen değerlerin tespiti, ilanı ve kesinleşmesine ilişkin açıklamaların yer aldığı düzenleme (EVK Mad. 43) de yürürlükten kaldırıldı.
- Toplu Konut İdaresi Başkanlığı’nın (TOKİ) sahip olduğu mesken nitelikli taşınmazlar Değerli Konut Vergisinden muaf tutuldu.
- Türkiye sınırları içerisinde mesken nitelikli tek taşınmazı olanlar Değerli Konut Vergisinden muaf tutuldu. Buna göre, mesken nitelikli tek taşınmazı olanlar değeri ne olursa olsun Değerli Konut Vergisi mükellefi olmayacak, beyanname vermeyecek ve Değerli Konut Vergisi ödemeyecek.
- Birden fazla Değerli Konut Vergisi kapsamına giren mesken nitelikli taşınmazı olanların en düşük değerli tek taşınmazı vergiden muaf tutuldu.
4) Değerli Konut Vergisinin Matrahı ve Tarifesi Yeniden Düzenlendi!
7221 sayılı Kanunun 18. Maddesi ile 1319 sayılı Emlak Vergisi Kanununun 44. Maddesinde düzenlenen değerli konut vergisi tarifesi yeniden düzenlenmiştir. Söz konusu 18. Madde aynen aşağıdadır:
MADDE 18 – 1319 sayılı Kanunun 44 üncü maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“MADDE 44 – Verginin matrahı, bina vergi değerinin 42 nci maddede yer alan tutarı aşan kısmıdır.
Değerli konut vergisine tabi mesken nitelikli taşınmazlardan değeri;
5.000.000 TL ile 7.500.000 TL arasında olanlar (bu tutar dahil)
5.000.000 TL’yi aşan kısmı için (Binde 3)
10.000.000 TL’ye kadar olanlar (bu tutar dahil) 7.500.000 TL’si için
7.500 TL, fazlası için (Binde 6)
10.000.000 TL’den fazla olanlar 10.000.000 TL’si için 22.500 TL.
fazlası için (Binde 10)
oranında vergilendirilir.
Paylı mülkiyette ve elbirliği mülkiyette, matrahın hesabında mesken nitelikli taşınmazın toplam değeri esas alınır.
42 nci maddede yer alan tutar ile ikinci fıkrada yer alan vergi oranlarına esas mesken nitelikli taşınmaz değerlerinin alt ve üst sınırları her yıl bir önceki yıla ilişkin olarak 213 sayılı Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre belirlenen yeniden değerleme oranının yarısı nispetinde artırılır. Bu şekilde hesaplanan tutarların 1.000 Türk lirasına kadar olan kesirleri dikkate alınmaz.
Cumhurbaşkanı, dördüncü fıkrada belirtilen yeniden değerleme oranının yarısı nispetindeki artış oranını yeniden değerleme oranına kadar artırmaya yetkilidir.”
Söz konusu tarifenin değişiklikten önceki şekli ise şu şekildeydi:
Meskenin Değeri
Vergi Oranı
5.000.000 TL ile 7.500.000 TL arasında olanlar
(Binde 3)
7.500.001 TL ile 10.000.000 TL arasında olanlar
(Binde 6)
10.000.001 TL'yi aşanlar
(Binde 10)
Ancak, kamuoyundan vergi tarifesine yönelik olarak ciddi tepkiler geldi, tarifenin düz oranlı olduğu, Gelir Vergisi Tarifesine benzer bir tarifenin daha adaletli olacağı belirtildi. Gelen bu uyarılar dikkate alınarak Değerli Konut Vergisi tarifesi aşağıdaki şekilde yeniden düzenlendi:
Meskenin Değeri
Vergi Oranı
5.000.000 TL.ye Kadar Olanlar
Muaf
5.000.000 TL ile 7.500.000 TL arasında olanlar (Bu Tutarlar Dahil) 5.000.000 TL.yi Aşan Kısmı İçin
(Binde 3)
10.000.000 TL.ye Kadar Olanlar (Bu Tutar Dahil) 7.500.000 TL.si için 7.500 TL, Fazlası İçin
(Binde 6)
10.000.001 TL'den Fazla Olanlar 10.000.000 TL.si İçin 22.500 TL, Fazlası İçin
(Binde 10)
Paylı mülkiyette ve elbirliği mülkiyette, matrahın hesabında mesken nitelikli taşınmazın toplam değeri esas alınacaktır. Vergi oranlarına esas mesken nitelikli taşınmaz değerlerinin alt ve üst sınırları, her yıl bir önceki yıla ilişkin olarak belirlenen yeniden değerleme oranının yarısı oranında artırılacaktır.
Saygılarımla.
Abdullah TOLU
Yeminli Mali Müşavir
TOLUEN YMM DENETİM VE DANIŞMANLIK
